dien dan quoc noi Hà nội bây giờ toàn lũ ăn nói mất dạy. Kết quả của 70 năm dưới tay CS.

XĂ HỘI-tin tỨc-bài viẾt Diễn đàn quốc nội Một lần tới thủ đô Đầu tháng năm năm ngoái, tôi có dịp theo đoàn nghệ Thuật Q. (nơi tôi đang công tác) ra Hà Nội để tham gia hội diễn toàn quân. Đoàn tôi xuống sân bay Nội Bài vào buổi cuối chiều. Hà Nội đă vào hạ, nhưng chưa nóng gay gắt như Sài G̣n, thời tiết dịu dàng, vô cùng dễ chịu. Trên con đường cao tốc rất đẹp và hiện đại xe cộ nối nhau lao vun vút, thỉnh thoảng có những bác nông dân tỉnh bơ dắt trâu đủng đỉnh băng qua đường. Hai bên đường, những thửa ruộng lúc chín vàng trải dài vút tầm mắt, cách quăng lại có những tấm biển khổng lồ, quảng cáo điện thoại di động hay băng vệ sinh, biểu hiện của một thành phố thời hiện đại. Về tới nội thành, trời đă tốh hẳn, đoàn chúng tôi nghỉ tại một nhà khác quân đội ở đường Tầu Bay. Tối hôm đó tôi cứ trằn trọc, chỉ mong tới sáng để đi thăm thủ đô. Tất cả những vẻ nên thơ, những địa danh nổi tiếng, những món ăn bất hủ của Hà Nội, thực ra tôi điều đă biết, nhưng là biết qua tưởng tượng qua những tập bút kư, những đọan tản văn hoặc những ca từ của các ca khúc viết về Hà Nội. " Ôi những cây bàng lá đỏ... Hồ Gươm.. Tháp Rùa.. Hồ Tây lộng gió... đường Nguyễn Du bên hồ Thiền Quang thơ mộng.... Chưa kể các món ăn. Người Hà Nội sành ẩm thực lắm, nào phở, nào bún ốc, nào chả cá Lă Vọng.. nghĩ tới tôi cứ tứa hết nước dải... Sáng hôm sau, hai người bạn và tôi tranh thủ đoàn chưa có kế hoạch tập luyện bèn rủ Nhau đo chơi ngay. Ra khỏi nhà khách một quăng, thấy mấy thanh niên ngồi túm tụm, mỗi người trên một chiếc xe máy, độ chừng họ là xe ôm, nhưng không dám chắc lắm, bởi xe họ mới và là loại khá xịn. Chúng tôi tiến lại gần, c̣n đang phân vân th́ một người trong bọn họ nh́n tôi quát to: - " Thích soi à? " Chúng tôi chưa kịp hiểu ǵ th́ một ngướ khác lại quát : - " Cụp mẹ mày pha xuống! " Rồi một người khác - " Bố mút mẹ mày pha ra bây giờ " Chúng tôi hoàn toàn không hiểu ǵ cả, nhưng thấy họ có vẻ hung dữ nên chúng tôi vội lảng ra xa. May quá có một chiếc tắc xi đi ngang. Chúng tôi leo lên tắc xi và đi vào khu trung tâm. Ngồi trên xe, tôi đem câu chuyện trên kể với anh lái tắc xi và được anh cho biết " soi = nh́n; pha = mắt". Đại ư là mấy thanh niên vừa rồi bảo chúng tôi không được nh́n và phải cụp mắt xuống. Hồ Gươm quả thật danh bât' hư truyền, đẹp dến nao ḷng. Tháp rùa nổi lên giữa hồ trên một cù lao cỏ nhỏ xinh xinh. Xung quanh hồ là những cây liễu thướt tha soi bóng, hoàn toàn đúng với những ǵ các nhà văn đă từng viết. Thật là một vẻ đẹp vô cùng lăng mạn. Tháp Bút đúng là hai cây bút, chọc thẳng lên trời, biểu hiện cho tri thức kẻ sĩ Bắc Hà. Tuy xung quanh hồ có một vài ṭa nhà mang kiến trúc vô cùng dị hợm, nhưng cũng không làm xấu được Hồ Gươm bao nhiêu. Có một điều khá đặc biệt, cách Tháp Bút chừng hai trăm mét, ngay trên lối đi dạo quanh hồ là một công tŕnh mang kiến trúc của một cái lô cốt thời tây. Rất nhiều người ra vào đó, người nào khi vào mặt cũng khó đăm đăm, nặng tŕnh trịch, khi ra th́ rất tươi, cứ như họ vào đó để chích mo-pinh. Về sau mới biết, đó là cái toa-lét công cộng. Giời ạ, khác nào một hột mụm cơm, một nốt vá chó giữa má nàng hoa hậu! Chúng tôi rủ nhau ăn sáng, thực đơn sẽ quyết định là phở. Tôi ra sức ca tụng với hai người bạn (đều là dân miền Tây) rằng phở là ón ăn quốc túy của Việt Nam, nhưng phở với đầy đủ phẩm chất của nó phải là phở Hà Nội. Chúng tôi vào một quán phở nằm trên một con đường tôi không nhớ tên nhưng cũng thuộc khu trung tâm. Quán vắng tanh, nhưng ngay cạnh đó là một quán phở khác, đông nghẹt. Khách ăn vào chen nhau mua ra, trên tay mỗi người lăm lăm tô phở. Hết bàn ghế, họ ngồi xổm ngay trên vỉa hè húp x́ xoạp, vừa sỉ mũi xoèt xoẹt. Chúng tôi chọn quán này v́ nó vắng, có bàn ghế mà ngồi. Ông chủ quán bưng ra ba tôi tái chín, bối hơi nghi ngút, ngửi mùi tôi đă rạo rực. Một anh bạn tôi, theo thói quen, nói rất dơng dạc: - " Cho xin chén giá chụng đi ". Ông chủ quán quay lại nh́n chúng tôi, rồi bảo : - " giá chụng hả Vào Sài Ghềnh mà ăn " Ông ta nói với cách nhái giọng miền nam, thái độ chẳng thân thiện ǵ. Tôi hết hồn, cấu mạnh vào đùi anh bạn, rồi nói nhỏ vào tai hắn : - " Ăn đi, đ̣i hỏi vớ vẩn, người Hà Nội họ nề nếp lắm, lần sau nói phải thưa gửi đàng hoàng" Suốt buổi sáng và cho tới chiều hôm đó, chúng tô bát phố Hà Nội, toàn đi bộ, rạc hết cặp gị. Đường phố Hà Nội cũng như Sài G̣n, nghĩa là rất nhiều xe máy, kẹt xe liên tục. Trước đây, tôi nghĩ Sài G̣n chắc nhiều xe máy và sự chấp hành luật giao thông của người dân chắc kém nhất Việt Nam. Nay tôi thấy tôi nhầm, lượng xe th́ hai thành phố như nhau, nhưng người Hà Nội chạy xe láo kinh khủng, không có luật lệ ǵ hết nếu không có mặt cảnh sát. Về phương diện này dân Hà Nội là bậc thầy. Ngoại trừ khu vực được gọi là phố cổ, người dân xây nhà với những lối kiến trúc kinh dị, không ai giống ai, cái th́ giống điện Kremli, cái th́ giống lâu đài Ba Tư, lộn xộn đứng gằm ghè bên nhau. Về mặt này, Hà Nội cũng ăn đứt Sài G̣n. Có lẽ do đặc tính người Hà Nội là nghệ sĩ nên họ luôn thích sáng tạo. Chúng tôi ghé vào một tiêm băng dĩa nhạc, nghe nói người Hà Nội cũng sành âm nhạc, hơn nữa có rất nhiều những CD "độc" hàng Trung Quốc mà những tiệm Sài G̣n không bao giờ có, bởi không nhập hàng này, người Sài G̣n không thích nhạc cổ điển. Quả thật, tôi đă không thất vọng. Chúng tôi chọn được mấy CD của Mozart, Tchaikovsky...do dàn nhạc hoàng gia Anh tŕnh bày đàng hoàng. Chợt nh́n thấy trên kệ có để một CD của một cô bạn ca sĩ, tôi hỏi thử: - CD ca sĩ TT bán có đươ.c không anh? Anh chủ tiệm biũ môi : - Con dở hơi, có mà bán cho chó Ở tiệm dĩa nhạc ra, tôi muốn về lắm rồi. Quả thật tôi không c̣n tin vào những áng văn thơ trác tuyệt về Hà Nội mà tôi đă đọc. Nào là.. bàng lá đỏ.. có đâu đường phố trụi thùi lụi, có mà bàng bê tông th́ có. Nào là quán cóc liêu xiêu... Có đâu, toàn quán nhậu tạp nham. Nào Hồ Tây chiều nay, mặt nước vàng lay bờ xa mời gọi... Có mà mời gọi, cứ thử lên đó ngồi xem, kể cả ngồi xuống đất cũng có mấy thằng cô hồn ra ḍi tính tiền chỗ. C̣n người Hà Nội thanh lịch th́ bây giờ tôi cảm thấy rờn rợn, tự nhiên tôi nghi ngờ sự hiểu biết của ḿnh về nghĩa từ thanh lịch. Nhưng chúng tôi vẫn chưa về được, v́ một anh bạn nhất quyết đ̣i đi mua quần áo ǵ đó. Anh bảo vợ dặn phải mua. Chúng tôi ghé vào một tiệm quần áo, sau khi xem, anh hỏi: - chị có kiểu quần X áo Y, váy Z... mà của Trung Quốc ấy?" Chị chủ quán liếc xéo anh rồi bảo : - Ơ... anh giai thành phố Hồ Chủ Tịt mà kém tắm thế, muốn đồ Trung Quốc hả lên Đồng Xuân, Bắc Qua ấy, đây chỉ có hàng Anh, Mỹ... Anh dùng tạm, không th́ phắn mẹ ló đi cho em nhờ. Cháo ám! Tôi biết, thứ hàng trong khu bán của chị ta có bán rất nhiều trong khu bán sỉ trên chợ An Đông.Chiều hôm đó, chúng tôi ăn cơm trong một quán cơm b́nh dân gần nơi ở của đoàn. Nghe nói bia hơi Hà Nội ngon lắm, thấy quán này cũng có bán, chúng tôi gọi uống thử . Không ngon như đồn đại, tôi thấy nó nhạt và chua. Trong quán có một anh chàng cũng ngồi ăn và uống bia, anh ta chắc là tay buôn chuyến đồ nông phẩm, v́ tôi thấy chiếc xe của anh ta hai bên phiá sau có chở hai cái sọt. Ăn xong, anh trả tiền, rồi càu nhàu: - Bia với bọt, nhạt như nước nồn, chua noen noét như cứt mèo, nàm mẹ nó be rượu cho xong. Chị chủ quán b́nh thản: - Như nước nồn th́ ló mới ngh́n rưởi, c̣n muốn không không như nước nờn th́ những ba nh́nh rưởi. Buôn cứt ngướ mà c̣n chê cứt mèo. Sốt ruột " Anh chàng định sửng cồ, nhưng thấy chị chủ quán tay lăm lăm con dao thái thịt chắc không phải tay vừa, nên anh cun cút đi mất.Quả thật, cách đối thoại của người Hà Nội vô cùng khó hiểu, h́nh như nó mang nhiều tính ẩn dụ . Th́ người Tràng An mà lại, ho ra thơ, thở ra văn. Có điều tôi thấy quá nhiều người phát âm sai chính tả. Ở trong đoàn có mấy cô diễn viên múa là người Hà Nội, họ kể rằng bây giờ người Hà Nội tạp nham, nói ngọng nhiều lắm. Nhưng tôi nghĩ, nói ngọng tức phát âm không chuẩn do khiếm khuyết ở lưỡi hoặc dây thanh quản. Họ không thế, họ không nói ngọng mà phát âm sai chính tả. H́nh như đây là một thứ mốt của người Hà Nội, kiểu như cái mốt nói chen tiếng Tây. Tối hôm đó, tôi kể chuyện đi chơi và phát biểu cảm tưởng của tôi cho mấy cô diễn viên múa người Hà Nội. Các cô cười ngặt nghẽo và bảo : - Hà Nội là như thế đấy, các anh không quen nên thấ y sốc chớ bọn em thấy b́nh thường. Đúng thật, những ǵ gây sốc hoặc dị ứng cho ta điều do không quen, chứ không hẳn những thứ đó không tốt. Một cô múa tiết lộ với tôi - Ở Hà Nội, c̣n nhiều đẹp thơ mộng lắm, không hề như những ấn tượng của anh đâu. Ở những nơi ấy anh sẽ thấy Hà Nội hiên ra đúng như những ǵ anh đă nghĩ. Em thí dụ cho anh nhé, như vườn Bách Thảo chẳng hạn, ở gần Lăng Bác ấy, anh đă đi chưa? Không phải là bách thú Thủ Lệ đâu nhé " Mấy hôm sau, chúng tôi tới chơi nhà của một trong mấy cô múa đó. Nhà cô ở khu phố cổ, rất gần với Hồ Gươm. Chúng tôi chui vào một con hẽm, chúng tôi không c̣n nh́n thấy nhau nữa, nó tối như hũ nút v́ bên trên hẽm cũng là nhà. Đi chừng ba chục mét th́ tới các sân, rộng chừng hai chục mét vuông, là của chung cho tám gia đ́nh, trong đó có hộ của cô bạn chúng tôi. Nhà cô, nhân khẩu có năm người, gồm bố mẹ và ba đứa em cô, tất cả sinh hoạt gói trong mười lăm mét vuông. Cô cho biết, đây là cảnh sống của tuyệt đại đa số cư dân phố cổ, nhưng sống tại phố cổ vần là ao ước của nhiều người, nhà cửa ở đây đắt hơn kim cương. Tôi ngồi chơi một lát rồi lĩnh đi mất, tôi có ư định t́m tới vườn Bách Thảo, mong lấy lại một chút thi vị của Hà Nội. Tôi tới vườn Bách Thảo th́ trời đă nhá nhem tối. Trong vườn không khí nhẹ nhơm mát mẻ, quả thật cô diễn viên múa đó đă không đánh lừa tôi. Đây đúng là vườn địa đàng. Các loại cây cổ thụ xoè tán uy nhiêm, trên gốc già cỗi là những loài cây kí sinh, chen nhau mọc xanh ŕ, càng làm tăng vẻ huyền bí. Trong vườn cũng có hồ, có những con đường nhỏ rải nhựa chạy uốn lượn ngoằn nghoèo. Giữa vườn có một trái núi đất (sau tôi được biết tên đó là núi Nùng) có vẻ như là tự nhiên, chứ không phải như những ḥn giả sơn vẫn có nhan nhản trong các khu du lịch ở Sài G̣n. Núi Nùng rất đẹp, đủ chủng loai cây mọc trên nó, có đường đi lên và trên đỉnh h́nh như có một ngôi chùa hay một cái miếu ǵ đó. Dọc con đường nhỏ, có đặt những chiếc ghế đá, đây đó có vài cặp t́nh nhân đang ngồi tâm sự. Cảnh vật không khí này, với vẻ u tịch mơ màng khiến tôi chợt nhớ tới một bài ca về Hà Nội. Thậm chí tôi c̣n cất tiếng hát khe khẽ. Tôi theo con đường nhỏ leo lên đỉnh núi Nùng. Chà núi cao ra phết, tôi đă khá mỏi chân. Chợt tôi thấy đâu đó một mùi um um khó chịu, tôi nh́n quanh và phát hiện ra một đám cháy nho nhỏ, xunh quanh là mấy thằng nhóc chừng mười ba mướ bốn tuổi đang la hét cười như nắc nẻ . Ṭ ṃ, tôi tiến lại gần, th́ ra cái mùi là lạ kia phát ra từ đám cháy. (Về sau, được giải thích rằng cái mùi đó là do bọn trẻ con đốt hạt thôi, một thứ quả đặc sản của núi Nùng. Bọn trẻ đốt để khủng bố các cặp t́nh nhân ) Thấy lạ quá, tôi tiến vào gần hơn, th́ một thằng nhóc, mặt câng câng hất hàm bảo tôi : - Nh́n cái đéo ǵ? thích ǵ? Tôi hốt hoảng, bật lui rồi quay trở xuống. Xuống đến chân núi, tôi dă mỏi chân lắm, thấy một chiếc ghế đá c̣n trống, tôi bèn ngồi xuống. Vừa dựa lưng vào ghế, tôi chợt thấy dính nhép đằng sau, đưa tay quờ ra sau, tôi linh cảm ngay thấy điều chẳng lành. Một mùi thối hung hăn khủng khiếp bốc lên. Thôi đúng rồi, có đứa nào chơi ác, nó ỉa lên lưng ghế. Thế là nguyên mảnh lưng áo tôi dính nhoe nhoét toàn cứt. Thực ra, cứt nó chỉ là sảm phẩm của bộ máy tiêu hóa, với nguyên liệu đầu vào là những thứ thơm tho. Có điều những nguyên liệu đó đưa vào những bộ máy tiêu hóa khác, như của con heo chẳng hạn, th́ nó sẽ cho ra sản phẩm kém chất lượng hơn nhiều, mùi cứt heo so với cứt người con kém xa về độ tàn bạo. Chỉ có bụng dạ con người mới có khả năng để cho ra những thứi thối tha như thế. Tôi lâm vào t́nh thế khó xử quá, cởi áo vứt đi th́ ở trần từ đây về nhà sao được, từ đây về tuốt đường tầu Bay đâu có gần ǵ. Mà nếu để nguyên thế này ra ngoài đường th́ thiên hạ chửi bố lên cho, có khi họ c̣n đánh ấy chứ. Dám lắm. Cuối cùng tôi quyết định cứ để nguyên thế mà về, tôi bảo anh xe ôm rằng tôi sẽ trả tiền gấp đôi, anh ta mới chịu. Trên đường, tôi đi đến đâu, dân t́nh giạt ra tới đó, có mấy thằng du côn khạc nhổ chửi bới ầm ĩ. Mặc kệ, tôi c̣n cảm thấy thích, coi đây là một sự trả thù đời nho nhỏ. Đoàn tôi đă thi xong, Mọi người đều phấn khởi v́ hôm thi, ai cũng làm tốt phần việc ḿnh, cả đoàn chắc mẩm đạt được thành tích đề ra, tức là đứng thứ ba toàn đoàn. Thực lực, đoàn tôi có thể tranh chấp ngôi nhất nh́, nhưng vuốt mặt nể mũi, phải tôn trọng đoàn chủ nhà chứ. Đấy là luật bất thành văn của bất ḱ cuộc thi hội diễn nào. Biết như thế nên lănh đạo chỉ đề ra chỉ tiêu đứng thứ ba. Thế nhưng mọi việc không như dự định, kết quả đoàn tôi đứng thứ hai tính từ dưới lên. Hôm đi nghe kết quả về, ông trưởng đoàn mặt cứ như đưa đám, phen này về ăn nói ra sao với cấp trên, chương tŕnh đầu tư mấy chục triệu chớ bỡn à. Tôi nghe trong đoàn người ta bàn tán rằng, hồi bắt đầu dàn dựng chương tŕnh, ông A (một cây đa cây đề trong làng ca múa nhạc quân đội, trưởng ban giám khảo) đă vào đoàn và đặt thẳng vấn đề, nếu đoàn đưa cho ông mấy trăm triệu đó, ông sẽ lo dàn dựng toàn bộ chương tŕnh và bảo đảm chỉ tiêu đứng thứ ba (giống như một thứ thầu khoán và bảo hành công tŕnh). Chả hiểu sao ông trưởng đoàn không đồng ư. Trong khi các đoàn phía nam đều do một tay ông A lo hết. Thế bảo sao chả về áp chót. Ghê thật. Đúng là thời hiện đại, kinh tế thị trường. Môi trường văn hoá nghệ Thuật cũng không thoát khỏi sự chi phối của nó. Các ông văn hóa đầy ḿnh c̣n hành sử như thế, trách quái ǵ ba cái chuyện nói ngọng với ỉa bậy! Ngày mai đoàn tôi lại về Sài G̣n. Đoàn đứng vị trí thứ mấy với tôi chẳng thấy quan trọng, tôi chỉ là thằng nhạc công và tôi đă làm tốt phần việc của ḿnh. Những chuyện " maphia" đó thuộc phần các vị chức sắc. Tôi chỉ biết, tôi đă được du hí nửa tháng trời ở thủ đô. Thế là măn nguyện.

-- (dggt03@hotmail.com), December 17, 2004

Answers

dien dan quoc noi

Hà nội bây giờ toàn lũ ăn nói mất dạy. Kết quả của 70 năm dưới tay CS. Tiên sư cha mất thằng CS.

XĂ HỘI-tin tỨc-bài viẾt

Diễn đàn quốc nội

Một lần tới thủ đô

Đầu tháng năm năm ngoái, tôi có dịp theo đoàn nghệ Thuật Q. (nơi tôi đang công tác) ra Hà Nội để tham gia hội diễn toàn quân.

Đoàn tôi xuống sân bay Nội Bài vào buổi cuối chiều. Hà Nội đă vào hạ, nhưng chưa nóng gay gắt như Sài G̣n, thời tiết dịu dàng, vô cùng dễ chịu. Trên con đường cao tốc rất đẹp và hiện đại xe cộ nối nhau lao vun vút, thỉnh thoảng có những bác nông dân tỉnh bơ dắt trâu đủng đỉnh băng qua đường. Hai bên đường, những thửa ruộng lúc chín vàng trải dài vút tầm mắt, cách quăng lại có những tấm biển khổng lồ, quảng cáo điện thoại di động hay băng vệ sinh, biểu hiện của một thành phố thời hiện đại.

Về tới nội thành, trời đă tốh hẳn, đoàn chúng tôi nghỉ tại một nhà khác quân đội ở đường Tầu Bay. Tối hôm đó tôi cứ trằn trọc, chỉ mong tới sáng để đi thăm thủ đô. Tất cả những vẻ nên thơ, những địa danh nổi tiếng, những món ăn bất hủ của Hà Nội, thực ra tôi điều đă biết, nhưng là biết qua tưởng tượng qua những tập bút kư, những đọan tản văn hoặc những ca từ của các ca khúc viết về Hà Nội. " Ôi những cây bàng lá đỏ... Hồ Gươm.. Tháp Rùa.. Hồ Tây lộng gió... đường Nguyễn Du bên hồ Thiền Quang thơ mộng....

Chưa kể các món ăn. Người Hà Nội sành ẩm thực lắm, nào phở, nào bún ốc, nào chả cá Lă Vọng.. nghĩ tới tôi cứ tứa hết nước dải...

Sáng hôm sau, hai người bạn và tôi tranh thủ đoàn chưa có kế hoạch tập luyện bèn rủ Nhau đo chơi ngay. Ra khỏi nhà khách một quăng, thấy mấy thanh niên ngồi túm tụm, mỗi người trên một chiếc xe máy, độ chừng họ là xe ôm, nhưng không dám chắc lắm, bởi xe họ mới và là loại khá xịn. Chúng tôi tiến lại gần, c̣n đang phân vân th́ một người trong bọn họ nh́n tôi quát to:

- " Thích soi à? "

Chúng tôi chưa kịp hiểu ǵ th́ một ngướ khác lại quát :

- " Cụp mẹ mày pha xuống! "

Rồi một người khác

- " Bố mút mẹ mày pha ra bây giờ "

Chúng tôi hoàn toàn không hiểu ǵ cả, nhưng thấy họ có vẻ hung dữ nên chúng tôi vội lảng ra xa. May quá có một chiếc tắc xi đi ngang. Chúng tôi leo lên tắc xi và đi vào khu trung tâm. Ngồi trên xe, tôi đem câu chuyện trên kể với anh lái tắc xi và được anh cho biết " soi = nh́n; pha = mắt". Đại ư là mấy thanh niên vừa rồi bảo chúng tôi không được nh́n và phải cụp mắt xuống.

Hồ Gươm quả thật danh bât' hư truyền, đẹp dến nao ḷng. Tháp rùa nổi lên giữa hồ trên một cù lao cỏ nhỏ xinh xinh. Xung quanh hồ là những cây liễu thướt tha soi bóng, hoàn toàn đúng với những ǵ các nhà văn đă từng viết. Thật là một vẻ đẹp vô cùng lăng mạn. Tháp Bút đúng là hai cây bút, chọc thẳng lên trời, biểu hiện cho tri thức kẻ sĩ Bắc Hà. Tuy xung quanh hồ có một vài ṭa nhà mang kiến trúc vô cùng dị hợm, nhưng cũng không làm xấu được Hồ Gươm bao nhiêu. Có một điều khá đặc biệt, cách Tháp Bút chừng hai trăm mét, ngay trên lối đi dạo quanh hồ là một công tŕnh mang kiến trúc của một cái lô cốt thời tây. Rất nhiều người ra vào đó, người nào khi vào mặt cũng khó đăm đăm, nặng tŕnh trịch, khi ra th́ rất tươi, cứ như họ vào đó để chích mo-pinh. Về sau mới biết, đó là cái toa-lét công cộng. Giời ạ, khác nào một hột mụm cơm, một nốt vá chó giữa má nàng hoa hậu!

Chúng tôi rủ nhau ăn sáng, thực đơn sẽ quyết định là phở. Tôi ra sức ca tụng với hai người bạn (đều là dân miền Tây) rằng phở là ón ăn quốc túy của Việt Nam, nhưng phở với đầy đủ phẩm chất của nó phải là phở Hà Nội. Chúng tôi vào một quán phở nằm trên một con đường tôi không nhớ tên nhưng cũng thuộc khu trung tâm. Quán vắng tanh, nhưng ngay cạnh đó là một quán phở khác, đông nghẹt. Khách ăn vào chen nhau mua ra, trên tay mỗi người lăm lăm tô phở. Hết bàn ghế, họ ngồi xổm ngay trên vỉa hè húp x́ xoạp, vừa sỉ mũi xoèt xoẹt. Chúng tôi chọn quán này v́ nó vắng, có bàn ghế mà ngồi. Ông chủ quán bưng ra ba tôi tái chín, bối hơi nghi ngút, ngửi mùi tôi đă rạo rực. Một anh bạn tôi, theo thói quen, nói rất dơng dạc:

- " Cho xin chén giá chụng đi ".

Ông chủ quán quay lại nh́n chúng tôi, rồi bảo :

- " giá chụng hả Vào Sài Ghềnh mà ăn "

Ông ta nói với cách nhái giọng miền nam, thái độ chẳng thân thiện ǵ. Tôi hết hồn, cấu mạnh vào đùi anh bạn, rồi nói nhỏ vào tai hắn :

- " Ăn đi, đ̣i hỏi vớ vẩn, người Hà Nội họ nề nếp lắm, lần sau nói phải thưa gửi đàng hoàng"

Suốt buổi sáng và cho tới chiều hôm đó, chúng tô bát phố Hà Nội, toàn đi bộ, rạc hết cặp gị. Đường phố Hà Nội cũng như Sài G̣n, nghĩa là rất nhiều xe máy, kẹt xe liên tục. Trước đây, tôi nghĩ Sài G̣n chắc nhiều xe máy và sự chấp hành luật giao thông của người dân chắc kém nhất Việt Nam. Nay tôi thấy tôi nhầm, lượng xe th́ hai thành phố như nhau, nhưng người Hà Nội chạy xe láo kinh khủng, không có luật lệ ǵ hết nếu không có mặt cảnh sát. Về phương diện này dân Hà Nội là bậc thầy. Ngoại trừ khu vực được gọi là phố cổ, người dân xây nhà với những lối kiến trúc kinh dị, không ai giống ai, cái th́ giống điện Kremli, cái th́ giống lâu đài Ba Tư, lộn xộn đứng gằm ghè bên nhau. Về mặt này, Hà Nội cũng ăn đứt Sài G̣n. Có lẽ do đặc tính người Hà Nội là nghệ sĩ nên họ luôn thích sáng tạo.

Chúng tôi ghé vào một tiêm băng dĩa nhạc, nghe nói người Hà Nội cũng sành âm nhạc, hơn nữa có rất nhiều những CD "độc" hàng Trung Quốc mà những tiệm Sài G̣n không bao giờ có, bởi không nhập hàng này, người Sài G̣n không thích nhạc cổ điển. Quả thật, tôi đă không thất vọng. Chúng tôi chọn được mấy CD của Mozart, Tchaikovsky...do dàn nhạc hoàng gia Anh tŕnh bày đàng hoàng. Chợt nh́n thấy trên kệ có để một CD của một cô bạn ca sĩ, tôi hỏi thử:

- CD ca sĩ TT bán có đươ.c không anh?

Anh chủ tiệm biũ môi :

- Con dở hơi, có mà bán cho chó

Ở tiệm dĩa nhạc ra, tôi muốn về lắm rồi. Quả thật tôi không c̣n tin vào những áng văn thơ trác tuyệt về Hà Nội mà tôi đă đọc. Nào là.. bàng lá đỏ.. có đâu đường phố trụi thùi lụi, có mà bàng bê tông th́ có. Nào là quán cóc liêu xiêu... Có đâu, toàn quán nhậu tạp nham. Nào Hồ Tây chiều nay, mặt nước vàng lay bờ xa mời gọi... Có mà mời gọi, cứ thử lên đó ngồi xem, kể cả ngồi xuống đất cũng có mấy thằng cô hồn ra ḍi tính tiền chỗ. C̣n người Hà Nội thanh lịch th́ bây giờ tôi cảm thấy rờn rợn, tự nhiên tôi nghi ngờ sự hiểu biết của ḿnh về nghĩa từ thanh lịch. Nhưng chúng tôi vẫn chưa về được, v́ một anh bạn nhất quyết đ̣i đi mua quần áo ǵ đó. Anh bảo vợ dặn phải mua. Chúng tôi ghé vào một tiệm quần áo, sau khi xem, anh hỏi:

- chị có kiểu quần X áo Y, váy Z... mà của Trung Quốc ấy?"

Chị chủ quán liếc xéo anh rồi bảo :

- Ơ... anh giai thành phố Hồ Chủ Tịt mà kém tắm thế, muốn đồ Trung Quốc hả lên Đồng Xuân, Bắc Qua ấy, đây chỉ có hàng Anh, Mỹ... Anh dùng tạm, không th́ phắn mẹ ló đi cho em nhờ. Cháo ám!

Tôi biết, thứ hàng trong khu bán của chị ta có bán rất nhiều trong khu bán sỉ trên chợ An Đông.Chiều hôm đó, chúng tôi ăn cơm trong một quán cơm b́nh dân gần nơi ở của đoàn. Nghe nói bia hơi Hà Nội ngon lắm, thấy quán này cũng có bán, chúng tôi gọi uống thử . Không ngon như đồn đại, tôi thấy nó nhạt và chua. Trong quán có một anh chàng cũng ngồi ăn và uống bia, anh ta chắc là tay buôn chuyến đồ nông phẩm, v́ tôi thấy chiếc xe của anh ta hai bên phiá sau có chở hai cái sọt. Ăn xong, anh trả tiền, rồi càu nhàu:

- Bia với bọt, nhạt như nước nồn, chua noen noét như cứt mèo, nàm mẹ nó be rượu cho xong.

Chị chủ quán b́nh thản:

- Như nước nồn th́ ló mới ngh́n rưởi, c̣n muốn không không như nước nờn th́ những ba nh́nh rưởi. Buôn cứt ngướ mà c̣n chê cứt mèo. Sốt ruột "

Anh chàng định sửng cồ, nhưng thấy chị chủ quán tay lăm lăm con dao thái thịt chắc không phải tay vừa, nên anh cun cút đi mất.Quả thật, cách đối thoại của người Hà Nội vô cùng khó hiểu, h́nh như nó mang nhiều tính ẩn dụ . Th́ người Tràng An mà lại, ho ra thơ, thở ra văn. Có điều tôi thấy quá nhiều người phát âm sai chính tả. Ở trong đoàn có mấy cô diễn viên múa là người Hà Nội, họ kể rằng bây giờ người Hà Nội tạp nham, nói ngọng nhiều lắm. Nhưng tôi nghĩ, nói ngọng tức phát âm không chuẩn do khiếm khuyết ở lưỡi hoặc dây thanh quản. Họ không thế, họ không nói ngọng mà phát âm sai chính tả. H́nh như đây là một thứ mốt của người Hà Nội, kiểu như cái mốt nói chen tiếng Tây.

Tối hôm đó, tôi kể chuyện đi chơi và phát biểu cảm tưởng của tôi cho mấy cô diễn viên múa người Hà Nội. Các cô cười ngặt nghẽo và bảo :

- Hà Nội là như thế đấy, các anh không quen nên thấ y sốc chớ bọn em thấy b́nh thường.

Đúng thật, những ǵ gây sốc hoặc dị ứng cho ta điều do không quen, chứ không hẳn những thứ đó không tốt.

Một cô múa tiết lộ với tôi

- Ở Hà Nội, c̣n nhiều đẹp thơ mộng lắm, không hề như những ấn tượng của anh đâu. Ở những nơi ấy anh sẽ thấy Hà Nội hiên ra đúng như những ǵ anh đă nghĩ. Em thí dụ cho anh nhé, như vườn Bách Thảo chẳng hạn, ở gần Lăng Bác ấy, anh đă đi chưa? Không phải là bách thú Thủ Lệ đâu nhé "

Mấy hôm sau, chúng tôi tới chơi nhà của một trong mấy cô múa đó. Nhà cô ở khu phố cổ, rất gần với Hồ Gươm. Chúng tôi chui vào một con hẽm, chúng tôi không c̣n nh́n thấy nhau nữa, nó tối như hũ nút v́ bên trên hẽm cũng là nhà. Đi chừng ba chục mét th́ tới các sân, rộng chừng hai chục mét vuông, là của chung cho tám gia đ́nh, trong đó có hộ của cô bạn chúng tôi. Nhà cô, nhân khẩu có năm người, gồm bố mẹ và ba đứa em cô, tất cả sinh hoạt gói trong mười lăm mét vuông. Cô cho biết, đây là cảnh sống của tuyệt đại đa số cư dân phố cổ, nhưng sống tại phố cổ vần là ao ước của nhiều người, nhà cửa ở đây đắt hơn kim cương. Tôi ngồi chơi một lát rồi lĩnh đi mất, tôi có ư định t́m tới vườn Bách Thảo, mong lấy lại một chút thi vị của Hà Nội.

Tôi tới vườn Bách Thảo th́ trời đă nhá nhem tối. Trong vườn không khí nhẹ nhơm mát mẻ, quả thật cô diễn viên múa đó đă không đánh lừa tôi. Đây đúng là vườn địa đàng. Các loại cây cổ thụ xoè tán uy nhiêm, trên gốc già cỗi là những loài cây kí sinh, chen nhau mọc xanh ŕ, càng làm tăng vẻ huyền bí. Trong vườn cũng có hồ, có những con đường nhỏ rải nhựa chạy uốn lượn ngoằn nghoèo. Giữa vườn có một trái núi đất (sau tôi được biết tên đó là núi Nùng) có vẻ như là tự nhiên, chứ không phải như những ḥn giả sơn vẫn có nhan nhản trong các khu du lịch ở Sài G̣n. Núi Nùng rất đẹp, đủ chủng loai cây mọc trên nó, có đường đi lên và trên đỉnh h́nh như có một ngôi chùa hay một cái miếu ǵ đó.

Dọc con đường nhỏ, có đặt những chiếc ghế đá, đây đó có vài cặp t́nh nhân đang ngồi tâm sự. Cảnh vật không khí này, với vẻ u tịch mơ màng khiến tôi chợt nhớ tới một bài ca về Hà Nội. Thậm chí tôi c̣n cất tiếng hát khe khẽ. Tôi theo con đường nhỏ leo lên đỉnh núi Nùng. Chà núi cao ra phết, tôi đă khá mỏi chân. Chợt tôi thấy đâu đó một mùi um um khó chịu, tôi nh́n quanh và phát hiện ra một đám cháy nho nhỏ, xunh quanh là mấy thằng nhóc chừng mười ba mướ bốn tuổi đang la hét cười như nắc nẻ . Ṭ ṃ, tôi tiến lại gần, th́ ra cái mùi là lạ kia phát ra từ đám cháy. (Về sau, được giải thích rằng cái mùi đó là do bọn trẻ con đốt hạt thôi, một thứ quả đặc sản của núi Nùng. Bọn trẻ đốt để khủng bố các cặp t́nh nhân )

Thấy lạ quá, tôi tiến vào gần hơn, th́ một thằng nhóc, mặt câng câng hất hàm bảo tôi :

- Nh́n cái đéo ǵ? thích ǵ?

Tôi hốt hoảng, bật lui rồi quay trở xuống. Xuống đến chân núi, tôi dă mỏi chân lắm, thấy một chiếc ghế đá c̣n trống, tôi bèn ngồi xuống. Vừa dựa lưng vào ghế, tôi chợt thấy dính nhép đằng sau, đưa tay quờ ra sau, tôi linh cảm ngay thấy điều chẳng lành. Một mùi thối hung hăn khủng khiếp bốc lên. Thôi đúng rồi, có đứa nào chơi ác, nó ỉa lên lưng ghế.

Thế là nguyên mảnh lưng áo tôi dính nhoe nhoét toàn cứt. Thực ra, cứt nó chỉ là sảm phẩm của bộ máy tiêu hóa, với nguyên liệu đầu vào là những thứ thơm tho. Có điều những nguyên liệu đó đưa vào những bộ máy tiêu hóa khác, như của con heo chẳng hạn, th́ nó sẽ cho ra sản phẩm kém chất lượng hơn nhiều, mùi cứt heo so với cứt người con kém xa về độ tàn bạo. Chỉ có bụng dạ con người mới có khả năng để cho ra những thứi thối tha như thế. Tôi lâm vào t́nh thế khó xử quá, cởi áo vứt đi th́ ở trần từ đây về nhà sao được, từ đây về tuốt đường tầu Bay đâu có gần ǵ. Mà nếu để nguyên thế này ra ngoài đường th́ thiên hạ chửi bố lên cho, có khi họ c̣n đánh ấy chứ. Dám lắm.

Cuối cùng tôi quyết định cứ để nguyên thế mà về, tôi bảo anh xe ôm rằng tôi sẽ trả tiền gấp đôi, anh ta mới chịu. Trên đường, tôi đi đến đâu, dân t́nh giạt ra tới đó, có mấy thằng du côn khạc nhổ chửi bới ầm ĩ. Mặc kệ, tôi c̣n cảm thấy thích, coi đây là một sự trả thù đời nho nhỏ.

Đoàn tôi đă thi xong, Mọi người đều phấn khởi v́ hôm thi, ai cũng làm tốt phần việc ḿnh, cả đoàn chắc mẩm đạt được thành tích đề ra, tức là đứng thứ ba toàn đoàn. Thực lực, đoàn tôi có thể tranh chấp ngôi nhất nh́, nhưng vuốt mặt nể mũi, phải tôn trọng đoàn chủ nhà chứ. Đấy là luật bất thành văn của bất ḱ cuộc thi hội diễn nào. Biết như thế nên lănh đạo chỉ đề ra chỉ tiêu đứng thứ ba. Thế nhưng mọi việc không như dự định, kết quả đoàn tôi đứng thứ hai tính từ dưới lên. Hôm đi nghe kết quả về, ông trưởng đoàn mặt cứ như đưa đám, phen này về ăn nói ra sao với cấp trên, chương tŕnh đầu tư mấy chục triệu chớ bỡn à. Tôi nghe trong đoàn người ta bàn tán rằng, hồi bắt đầu dàn dựng chương tŕnh, ông A (một cây đa cây đề trong làng ca múa nhạc quân đội, trưởng ban giám khảo) đă vào đoàn và đặt thẳng vấn đề, nếu đoàn đưa cho ông mấy trăm triệu đó, ông sẽ lo dàn dựng toàn bộ chương tŕnh và bảo đảm chỉ tiêu đứng thứ ba (giống như một thứ thầu khoán và bảo hành công tŕnh). Chả hiểu sao ông trưởng đoàn không đồng ư. Trong khi các đoàn phía nam đều do một tay ông A lo hết. Thế bảo sao chả về áp chót. Ghê thật. Đúng là thời hiện đại, kinh tế thị trường. Môi trường văn hoá nghệ Thuật cũng không thoát khỏi sự chi phối của nó. Các ông văn hóa đầy ḿnh c̣n hành sử như thế, trách quái ǵ ba cái chuyện nói ngọng với ỉa bậy!

Ngày mai đoàn tôi lại về Sài G̣n. Đoàn đứng vị trí thứ mấy với tôi chẳng thấy quan trọng, tôi chỉ là thằng nhạc công và tôi đă làm tốt phần việc của ḿnh. Những chuyện " maphia" đó thuộc phần các vị chức sắc. Tôi chỉ biết, tôi đă được du hí nửa tháng trời ở thủ đô. Thế là măn nguyện.

-- (dggt03@hotmail.com), December 17, 2004.