�

Qu� T�i

�ẶNG VĂN LUỸ

Th�ng T�m, vụ tr�i đ� thu hoạch xong. Tr�n c�nh đồng Thanh Thủy chỉ c�n trơ lại những gốc rạ v� đ�m tơ trời vương v�i. Mặt ruộng kh� cằn, nứt nẻ đang cong l�n ng�ng chờ những cơn lũ c�n m�i xa ở cuối th�ng Mười. Giờ n�y n�ng d�n trong l�ng đ� k�o nhau đi hết l�n v�ng thượng nguồn s�ng Hương, v�ng kinh tế mới của huyện Hương Thủy. Họ chặt c�y, ph� rừng gi�nh giựt mớ đất hoang để b�n th�m củ khoai, củ sắn trong bữa ăn vốn qu� đạm bạc, ngh�o n�n. Từ An Cựu đi về, ở cuối tầm nh�n xa khuất, lũy tre x�c xơ bao quanh, l� l�ng Cầu Ng�i Thanh To�n trong sớm mai im ắng như buổi sơ khai.

Thư đ� về đ�y sau khi ở trại cải tạo về. Mạ rất vui khi thấy đứa con trai �t từ đ�y c� n� gần gũi sớm h�m.
- Con h�! C� m�nh, c� ta. Ở đ�y với mạ đừng đi m� nữa.
- Dạ, con cũng đ�u c�n chỗ m� để đi.
- Phải rồi, l� rụng về cội, đ�y l� qu� cha đất tổ, mạ gi� rồi c�n biết sống được ng�y m�. Tụi b�y, đứa n�o cũng bỏ mạ m� đi hết.
- Cũng tại v� ho�n cảnh.
- Th�i chừ c� sắn ăn sắn, c� khoai ăn khoai. Lạy ơn tr�n, chiến tranh, bom đạn rứa đ� m� c�n được như ri l� ph�c đức lắm rồi.
- Dạ.

Thư nh�n mạ, người đ�n b� qu� m�a ch�n chất, suốt một đời chưa bước ch�n qua khỏi cổng l�ng. Tối ng�y cứ l�i h�i nơi vườn rau, luống cỏ. Hơn bảy mươi năm trong đời kh�ng thở ra một tiếng than van. Một bầy con t�m đứa, đứa n�o cũng ở xa. Mấy năm trong chiến tranh lận đận, một người chị của Thư c� chồng tho�t ly đi bộ đội n�n chị ấy mang mấy đứa con về ở chung. Cũng đỡ, người gi� sớm tối c� bầy ch�u nhỏ kh�ng đến nỗi quạnh hiu. Thư xa mạ khi vừa l�n trung học. Bố gửi Thư l�n th�nh phố cho tiện việc học h�nh. Chiến tranh mỗi ng�y một �c liệt. Cầu Ng�i trong những năm kh�i lửa l� một địa danh bất an, bất trắc. Thư c�ng lớn lại c�ng kh�ng thể về thăm. Mậu Th�n rồi Bảy hai, Bố mất. Thư tr�i xu�i theo gi�ng lịch sử của miền Nam , v�o l�nh l�m sĩ quan. Chiến tranh kết th�c, l�m bại binh, v�o t�. Ng�y được ph�ng th�ch Thư chẳng c�n nơi chốn n�o để chọn lựa, v� lại mạ l� nỗi nhớ thương x� ruột. Thư quyết định về qu�, mặc d� biết rằng người như Thư sẽ chẳng dể g� được y�n th�n nơi chốn đ�. Sự đố kỵ, t�m t�nh chật hẹp mang nặng �c hận th� của những người anh em b�n kia trong khoảnh l�ng nhỏ b� sẽ l� những chịu đựng ngất trời của Thư trong ng�y th�ng tới.
- Hai thằng anh mi, đứa m� cũng c� nh�, c� cửa trong Đ� Nẵng cả rồi, tụi n� kh�ng về đ�y nữa. C�n miếng đất hương hỏa ni, th�i con ở đ�y với mạ cho y�n đời.
- Mấy đứa ngo�i x� liệu n� c� để y�n cho con?
- Tổ cha n�, mấy c�i thằng ăn ch�o đ� b�t. M� th�i, kệ n� con. R�ng nhịn cho qua. M�nh b�y giờ như c� tr�n thớt, một sự nhịn ch�n sự l�nh.

Th�n Thanh Thủy được tuy�n dương l� l�ng anh h�ng trong sự nghiệp chống Mỹ, Ngụy cứu nước v� số lượng du k�ch đ� hy sinh. Tr�n đ� xốc tới, v� x�y dựng đất nước gi�u mạnh, tiến l�n x� hội chủ nghĩa, l�ng b�y giờ phải đ�ng g�p vượt chỉ ti�u nghĩa vụ về mọi mặt. D�n phải thắt lưng buột bụng xung phong v�o hợp t�c x�. Đất đai, ruộng đồng l� t�i sản của nh� nước, d�n phải c� bổn phận l�m c�ng. Tư hữu đất đai l� địa chủ, phản c�ch mạng. Cuối m�a gặt, sau c�i phần đ�ng g�p những hạt l�a tốt nhất, chắc nhất cho huyện, cho tỉnh, cho t�nh nghĩa những nước anh em, phần c�n lại d�nh theo rơm rạ l� phần cho những anh h�ng lao động ốm đ�i, thất thểu ng�y đ�m tr�n c�nh đồng nắng ch�y. Hy sinh v� x� hội chủ nghĩa ti�n tiến, hạt cơm bới theo trong mo cau để ra đồng ng�y c�ng thưa, d�nh lơ thơ theo những l�t sắn kh� sượng tr�n tội nghiệp. Tối về, bữa ăn dọn ra chỉ to�n rặt một m�n, rau muống hoặc rau lang. Con ốc dưới ruộng cũng kh�ng c�n. Con s�n tr�n n�i cũng kinh t�m. �Đảng nhất định thắng, trời nhất định thua� Thằng giặc ngụy, rồi thằng giặc trời. Mặt người nhếch nh�c b�n đen suốt năm tr�n những con k�nh thủy lợi khốn khổ từ trường sơn xu�i về biển lớn. �Mỗi người l�m việc bằng ba, l�m ng�y kh�ng đủ, tranh thủ l�m đ�m�. Sức người c�ng thi�n nhi�n bị ph� n�t, dằn x�o đến tận c�ng. Đ�m thanh ni�n trong l�ng theo thời gian, năm th�ng co r�t thể x�c, �o ọp, xanh xao . C�nh đồng nổi tiếng mơn mởn non của những năm về trước, nay x�c xơ tan hoang, c�i cọc những đ�m cỏ năng hoang d�. Thiếu, đ�i, phần lương thực nhận l�nh kh�ng đủ bồi ho�n cho năng lực đ� ti�u tốn. Con đường đ� c�ng. Những vụ ăn cắp t�i sản của hợp t�c xảy ra thường hơn. Đ�m c�ng an x�, huyện cay c� v� chẳng nắm giữ được ai, thường bất qu� chỉ t�m được mấy đứa con n�t nhặt m�t tr�n mấy thửa ruộng ven l�ng.

Thằng c�ng an x� gọi Thư ra tr�nh diện. N� hất mặt chẳng th�m hỏi han g�, chỉ bắt Thư ngồi đ� từ s�ng cho đến chiều. M�i cho đến l�c kh�ng c�n nhẫn nại được nữa, Thư mới hỏi n�:
- Anh cho t�i về được chưa ạ?
- �, t�i chưa l�m việc với anh.
- Thưa, c� chuyện g� thế anh, Thư tần ngần?
- N� nhẫn nha, kể ra th� t�i phải gọi anh bằng ch�. Thư cũng biết c�i thằng nầy. Ba n� ng�y xưa rượu ch� be b�t, nh� cửa b�n sạch. Ba Thư đ� phải nhiều lần d�n xếp cho gia đ�nh n� ở từ tr�n khoảnh đất vườn của gia tộc. Trước bảy lăm, lần n�o gặpThư n� cũng c�i đầu ch�o ch� lể ph�p.
- N� hấp h�y tiếp. Nhưng t�i l� c�ng an v� đ�y l� chuyện của nh� nước n�n t�i gọi ch� bằng anh cho đ�ng quy c�ch.
- V�ng, Thư mềm mỏng.
- Như anh cũng biết đấy, n� bắt đầu l�n giọng. Anh l� sĩ quan ngụy, c�i tạo mới c� ba năm m� đ� được về. Như thế l� c�ch mạng đ� khoan hồng cứu x�t cho anh nhiều lắm rồi. Đ�ng ra tội của c�c anh nhẹ nhất l� chục năm.
- V�ng.
- Hắn dừng lại một l�c. H�m qua anh c� đi gặt với đội ba phải kh�ng?
- Dạ phải, c� �ng đội trưởng trong to�n. Thư d� dặt, c� g� kh�ng anh?
- Hắn nh�n Thư soi m�i như muốn ngầm n�i rằng �Mầy đừng c� l�o� nhưng bất chợt đổi giọng ra vẻ kẻ cả. Hắn nhếch m�p, t�i biết hết rồi. Thằng Huấn, thằng Tu�n, thằng Ph�ng tr�n đường chở l�a về s�n đội đ� thuỗng đi hết nửa nốt. C� kẻ đ� b�o với t�i.
- Anh l� người chỉ đạo, b�y mưu cho tụi n�. Hắn phủ đầu, chỉ c� c�i đ�m sĩ quan ngụy như anh, mới c� kế hoạch ngoan cố chống ph� c�ch mạng, chống ph� hợp t�c x�. Kh�ng để cho Thư l�n tiếng ph�n trần, hắn l�m lu�n một hơi. T�i biết bề ngo�i anh nhũn nhặn giả ngu, giả điếc, nhưng t�i đi guốc trong bụng anh, những thằng đại ngoan cố, �c �n của chế độ cũ th� bản chất chẳng bao giờ cải tạo được. Nh�n d�n khoan hồng cho c�c anh, chứ phải tay t�i th� hừ... Hắn ngửa người ra tr�n ghế, mắt lim dim, r�t thuốc ch�m lửa k�o một hơi d�i rồi đẩy về ph�a Thư tập giấy v� c�y viết.
- Khai b�o cho th�nh thật v� chi tiết. T�i cho anh hai h�m để l�m tờ tự khai. Liệu đấy. N�i xong hắn bỏ đi.
Thư thừ người nh�n mấy tấm giấy v�ng ệch trước mặt. Ch�ng kh�ng lạ g� c�i lối v� cả lấp miệng em, h�m hồ một s�ch của tụi n�. Kinh nghiệm từ trại cải tạo đ� dạy Thư. C� ph�n trần, cải v� cũng bằng thừa. C�ng dốt, ch�ng n� c�ng hung dữ, nh�n đ�u đ�u cũng thấy kẻ th�. Thương mẹ, Thư đ� nhịn. Mấy năm qua Thư c�i xuống, sống ngu ngơ hiền l�nh như một triết nh�n. Mấy c�i thằng chăn tr�u h�m qua giờ đang thao thao dạy Thư về triết l� c�ch mạng của Marx, của Mao, về t�nh giai cấp ưu việt của v� sản chuy�n ch�nh. Ng�n ngẫm, để chứng tỏ m�nh đầu h�ng, c�c c�ng tr�nh thủy lợi, khai hoang gian nan n�o cũng c� mặt Thư. Giạ L�, Nam s�ng Hương, Nam Thạch H�n, Lương Mi�u, B�nh Điền .vv. Đ�i, r�ch Thư kh�ng m�ng, Thư biết phận m�nh. Nhưng cứ mỗi lần nh�n đ�m thiếu ni�n mới lớn l�n c�i cọt, khổ ải Thư kh�ng đ�nh l�ng. Tụi thằng Huấn, thằng Ph�ng, Thư biết, lớn l�n với l�ng bất m�n chỉ b�n c� mấy g�nh l�a mua thuốc h�t chơi, chẳng nhiều nhặn g�. Tụi n� đ� nh�y nh� với Thư h�m qua. Ch� l�n bộ về đi, đừng theo tụi con mang tiếng. Nghỉ cho c�ng, l�a m� h�m nay l� c�ng sức của tụi n� l�m ra từ đầu vụ đến cuối vụ. Đất đai th� của tổ ti�n để lại, sao lại c� c�i chuyện qu�i đản l� m�nh phải đi ăn cắp sản phẩm của ch�nh m�nh? Ai mới thật sự l� người ăn cướp đ�y? Để tr�nh rắc rối, thường th� Thư kh�ng theo to�n chuyển vận l�a về đội. Thế m� cũng kh�ng khỏi.

Ngo�i cửa sổ, nắng chiều đ� thật muộn. Những người l�m việc ở cơ quan x� đ� về hết, chỉ c�n lại to�n du k�ch canh ph�ng. Thư ngả người nằm xuống giữa s�n xi măng nhớp nh�p. Tờ giấy tự th� tr�n b�n vẫn c�n trống lật qua, lật lại theo cơn gi� nhẹ l�a v�o như mỉa mai hăm dọa với Thư:
- Ngoan cố hả? V� �ch.
- Ch�ng tao kh�ng muốn thấy những thứ như mầy. L�ng nầy l� l�ng c�ch mạng ngoan cường, đừng l�m bẩn �Qu� hương anh h�ng�. Tao kh�ng c� thằng ch� họ l� sĩ quan ngụy. L� lịch tam đại của một chiến sĩ c�ng an phải thuần khiết bần cố n�ng từ tr�n xuống dưới. C� như thế mới n�ng cao được t�nh đấu tranh giai cấp. L�nh đạo đ� n�i, l�m c�ch mạng l� phải c� bạo lực v� nhẫn t�m để thanh trừ sạch sẽ những phần tử phản động. Kh�ng trừ ai, kh�ng nh�n nhượng ai. M�y chẳng l� c�i th� g� cả.

Mạ đ� hốt hoảng, nước mắt r�n rụa khi s�ng nay nghe tin c�ng an x� đ�i Thư. Ch�ng đ� trấn an mẹ kh�ng biết bao nhi�u lần.
- Kh�ng can chi m�, chắc l� c�ng an l�u l�u họ lại đ�i ra tr�nh diện vậy th�i. Con đ�u c� l�m bậy bạ chi m� m� mạ lo!
- Mạ th�t th�t, tau kh�ng biết, mấy c�i thằng nớ l�ng lang dạ th� kh�ng ai biết đường m� m� rờ. Th�i, để tau thắp hương van v�i cho ba mi để ba mi ph� hộ cho.

Nh�n c�i th�n thể quắt queo, kh� h�o của mạ với những giọt nước mắt nửa vời, đầu c�i xuống l�m r�m khấn v�i trước b�n thờ nghi�m trang th�nh khẩn, Thư nghe l�ng x�t xa đo�i đoạn. Chiến tranh đ� qua đi thật l�u, những mảnh vỡ của đạn bom đ� mất dấu, nhưng vết thương đời, giọt nước mắt oan ức v� lời nguyện cầu b�nh y�n cho con h�m nay vẫn y nguy�n kh�ng biến đổi. Chiều nay kh�ng thấy con về, tổ ti�n mấy đời lại phải nhấp nhỏm nghe sụt s�i giọt d�i giọt vắn. Thoảng đ�u trong gi�, Thư nghe m�i hương bay ngạt ng�o sực nức. Mạ ơi! lẻ ra con kh�ng n�n trở về. Con c� b�n cạnh mạ cũng chẳng l�m cho mạ vui đ�u, chỉ d�i th�m những lo �u. Mạ cũng gi� lắm rồi, sức chịu đựng n�o qu� l�u rồi th� cũng cạn, kiệt. Qu� m�nh kh�ng l� qu� cũ nữa. Đất đai cũng đổi thay, l�ng người cũng đ� rắn lại. Qu� hương kh�ng c�n l� của chung cho những người c�ng huyết tộc, họ h�ng. Mấy năm qua con đ� cố gắng hết l�ng, thủy chung vẫn thấy m�nh lạ lẫm. Con đường, bụi chuối, kh�m tre vẫn l� xưa nhưng đ� c� th�m nhiều tai, nhiều mắt. Chiếc cầu m�i ng�i �m ả của thuở ấu thời nay qua đ� cũng kh�ng d�m ngồi nghỉ ch�n l�u. Ng�i từ đường, m�i đ�nh xưa lạnh l�ng v� cảm. Qu� n�y l� qu� của c�ch mạng, qu� được quốc hội kh�a bốn phong tặng anh h�ng, qu� của những người đảng vi�n trung ki�n v� sản. Qu� n�y kh�ng c� chỗ cho thằng ngụy như con. Mạ phải chấp nhận, con nếu c�n sống th� cũng phải đi th�i. Con đ� nghĩ như thế, từ l�u, rất l�u.

Hơn một tuần qua, thằng H�ng c�ng an đ� giở đủ tr� với Thư, tờ giấy v�ng quạch trước mặt Thư vẫn mỉa mai, th�ch thức. Mạ mang cơm ra cho Thư trưa, tối lặng lẽ. Người đ� th�i kh�c. Thằng H�ng giả lả nh�n nghĩa với mạ.
- Ch� ấy qu� ngoan cố, cứ thật th� khai ra ai l� chủ mưu th� tui cho ch� ấy về ngay. C�ch mạng khi n�o cũng khoan hồng v� s�ng suốt. D� sao tui v� ch� ấy cũng họ h�ng. Mệ khuy�n ch� ấy một tiếng.
- Mạ x�t xa, hắn! S�ng v�c cuốc đi, tối v�c cuốc về c� l�m chi n�n tội m� m� khai.
Th�i mạ ơi, n�i l�m chi cho con x�t l�ng. �t h�m nữa bỏ hết cả, đi v�o trong anh con m� ở cho khỏe. Nơi đ� tuy kh�ng c� x�m giềng mồ mả, nhưng xem ra cũng thanh thản hơn ở qu� m�nh. Đừng lo g� cho con. Con lớn rồi biết tự xoay xở lấy. B�y giờ họ c� quyền, họ muốn chứng tỏ điều ấy. Cũng lẻ thường th�i.

Cuối c�ng kh�ng c� điều g� để buộc tội, hắn đ�nh phải để Thư về sau gần hai tuần h�nh hạ c�n n�o.

Buổi tối Thư ngồi với mạ trước hi�n.
- Mai con đi.
- Mạ lặng đi một l�c l�u, hai mắt sũng buồn m�nh m�ng. Người bỏ đi v�o nh�. Tiếng loẹt xoẹt của c�y di�m thắp s�ng l�n ngọn đ�n tr�n b�n Phật. Tiếng chu�ng trước b�n thờ vang l�n. M�i hương thoang thoảng v� tiếng l�m r�m tụng kinh của mạ vọng ra nghe l� m� như từ một c�i mơ hồ của qu� khứ rất xa. Thư v�i lấy g�i thuốc l� Cẩm Lệ của mạ bỏ qu�n tr�n nền đất, lớp l� chuối bọc b�n ngo�i m�t lạnh. Thư đưa tay sờ sẩm, lui tới, mở ra, g�i v�o. Trong đ�m tối, đốm lửa tr�n t�n điếu thuốc lấp l�e soi hắt l�n mặt Thư m�ng lung, mờ mịt.

S�ng sớm, Thư vẫn quần r�ch, c�i �o bạc m�u, chiếc n�n l� cũ kỹ. C�n cuốc đ� tr�n vai, Thư băng qua c�nh đồng hướng về phố Huế. Lớp b�n kh� tr�n mặt ruộng vỡ lạo xạo dưới ch�n. Mấy con h�i thiếu nước ho�c m�m tơ hơ hấp hối. Những sợi bạch lộ l�ng đ�ng giăng mắc bay về xa. Trời trong kh�ng một gợn m�y. Những cơn mưa mong đợi vẫn c�n đ�u đ� rất xa, mất dấu ở cuối đường, tuyệt vọng. Đến cuối c�nh đồng, Thư quay lại. L�ng Thanh Thủy x�c xơ, im, bất động.

Qu� t�i ơi! Th�i cũng đ�nh.

Lũy
Nhớ về qu� v� mạ

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), August 05, 2004

Answers

Response to Quê Tôi

�

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), August 05, 2004.

Response to Quê Tôi

Thấy c�i kh�n rằn quấn cổ v� ��i d�p r�u l� thấy 'quỉ v��ng ��u bỗng hiện ra giữa ng�y' rồi !!!

KSBH s�u tầm ��u ra mấy tấm hình trung thực qu� dzậy ???

-- Long Quan (but_chang_ta@yahoo.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

chi load xuong tu internet. Nhin may tam hinh nay thay ghe qua ha. Song voi VC roi bay gio moi thay so

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

N�y mấy anh, tr�n đ�y l� h�nh về Khme đỏ c� phải VC đếch đ�u. Bậy bạ qu�!

-- Viet Cuong ( Viet Nam Hung Cuong ) (wilson_beng@yahoo.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

Day chi la tranh ve thoi,tranh thi muon ve gi chang duoc. Nhin giong nha tu Con Dao qua. Neu dung the thi VNCH da man qua, het tinh nguoi... Tom

-- kts (kts@yahoo.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

nh� anh kts chỉ biết x�y dựng, biết qu�i gì m� ph�t biểu ninh tinh thế !!! ��i d�p r�u vạn dặm của 'R�u Minh' tớ �i mòn cả Tr�ờng s�n sao kh�ng nhận ra ��ợc, C�i mũ vải l� của �ồng ch� Mao Xếnh X�ng �ấy, lũ ngụy chu1ng n� 'c� m� ỉa' v�o mấy c�i h�ng của miền Bắc ta, ��i giầy 'bốt-�ờ-s�' v� mấy c�i bộ quần �o 'bắt g�' của ch�ng mặc tốt ra ranh. Còn mấy c�i h�ng vải Nam �ịnh của ta ��nh rắm cũng bục. N�ớc mẹ gì ???!!! Nh� anh kts �ã ph�c họa cho tớ c�i nh� cầu c� dồ mới ch�a vậy. Tớ muốn cải c�ch cho n� kh�c kiểu t�, mặc d� tớ biết n� chỉ c� c�i c�ng dụng l� giải quyết những bức x�c trong bụng tớ m� th�i. Chừng n�o ph�c họa xong cho tớ hay. Muốn gì thì muốn, hủ h�a cũng ��ợc !!! Th�i ch�o.

-- Long Quan (but_chang_ta@yahoo.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

Theo tớ nghĩ, Bác KSBH đã tải những hình ảnh được vẽ lại phản ảnh xã hội đương thời của Bắc Hàn ấy. Các bác nghĩ đúng ko ?

-- Vu Hoang Nguyen (HoangNguyen@yeheochấmcơm.com), August 06, 2004.

Response to Quê Tôi

Doc bai nay toi nho den bai hoc mau giao : -Lay troi mua xuong -Lay nuoc toi uong -Lay ruong toi cay -Lay day bat com -Lay rom thoi bep Do la uoc mo tam thuong nhat cua nguoi dan Viet ,trong cuoc chien Quoc,Cong (ke tu khi cong san cuop chanh quyen va den khi thon tinh Mien Nam) da so nhung nguoi Viet dieu dung ngoai cuoc chien nhat la Mien Nam ,ho da khong bao nghi den cai bao tan cua cong san va cung chang bao gio muong tuong duoc cai bao tan do .Nuoc My cung co noi chien Nam Bac nhu ta vi khac chu thuyet ,nhung sau khi thang bai ho lai doi su nhu nhau ,khong cach biet ,khong han thu ,trai lai cong san da tra thu ,phan chia va doi su Mien Nam nhu la mot chien loi pham .

-- thich du thu (toollovers@comcast.net), August 07, 2004.