VIỆT KIỀU VỀ VIỆT NAM

Chung Mốc

Tháng Năm, nóng toé khói.

Ai đă từng đi xa quê hương đều ước mong có dịp trở về, hoài niệm làm người ta xao xuyến đến cháy ḷng. T́m về từ vật chất đến tinh thần, để thấy những cái tưởng mất đi vĩnh viễn nay lại t́m gặp, cái xưa tầm thường nay trở nên quí giá.

Tôi may mắn thường có dịp đón tiếp thân nhân cùng bạn bè về thăm nhà, nhận thấy song song với nỗi vui mừng khi tái ngộ, c̣n có vài điều tưởng giữa chúng ta, TA và TÂY tự điều chỉnh, để ngày xum họp niềm vui thêm trọn vẹn.

Tôi nhận thấy có mấy dạng Việt Kiều:

- Người giàu (Có lẽ là giàu thật) quan niệm đi 5 về 10, xênh xang áo gấm về làng, họ hàng cũng được thơm lây. Hàng xóm có ḷng đố kỵ cho là nổ: Hồi xưa nghèo không có đôi dép mà đi, giờ th́ đi đâu cũng kè kè chai nước lọc, vô nhà ai cũng không dám uống nước dù là nước trà; nước giếng, nước mưa th́ chê hôi. Họ đâu c̣n nhớ tới những ngày kinh tế mới, những ngày đi đào kinh thuỷ lợi nghiêng nón múc một ít nước đục ngàu mà uống. Bây giờ cứ đ̣i vào nhà hàng máy lạnh sang thiệt là sang để ăn uống cho an toàn khỏi sợ đau bụng, nhưng nếu họ chịu quá bộ ra chỗ đang rửa chén tô, nơi nhà bếp đang lặt rau, làm cá băm thịt, th́ tưởng chưa có nơi nào mất vệ sinh hơn thế nữa!

Tôi lấy làm ngạc nhiên và hănh diện khi người ḿnh mới qua tới xứ người, người lâu th́ vài ba chục năm, người mới th́ chỉ năm hay mười năm mà nay ai cũng là bác sĩ kỹ sư, chủ hăng chủ tiệm, tiếng Tây tiếng Mỹ phun phèo phèo, mà h́nh như không có ai làm thợ hết cả (?). Nếu quả thực như thế th́ Mỹ trắng Mỹ đen quá kém, nay họ lại phải xin đi làm công cho người ḿnh nhiều quá, chứ như ở VN mà mấy anh Campuchia qua đây lập nghiệp, không chịu làm cu ly khuân vác từ đời cha tới đời con th́ cũng c̣n khuya mới ngóc đầu lên nổi.

Có người qua Mỹ đă lâu nhưng c̣n e ngại v́ tài chánh eo hẹp chưa muốn về thăm quê, v́ ngoài tiền vé máy bay ra, c̣n tiền quà cáp, xe cộ tiêu xài. Nhưng họ đâu biết rằng có tiền cho thân nhân đă quí, nhưng gặp lại người thân sau bao nhiêu năm xa cách c̣n quí hơn nhiều lắm.

Vẫn biết rằng trong đám thân nhân "yêu vấu" kia thế nào cũng có người nói xấu sau lưng: "Việt Kiều về quê mà Trùm Ṣ thế th́ về làm quái ǵ". Cũng may số người này không nhiều.

- Người nghèo (Có thể là nghèo giả) than van quá trời v́ sợ người nhà ṿi tiền, mà có người ṿi tiền thật, mè nheo đủ thứ. Họ không chờ cho đến khi gặp mặt mà thư, điện tới tấp khiến mẹ cha, anh em con cái phát chán, v́ người ta biết tiền gửi về sẽ bị tiêu pha một cách lăng nhách bởi những người chuyên vô công rỗi nghề, từ sáng tới tối xách xe chạy ṿng ṿng.

Thái độ và cử chỉ bên TÂY th́ lịch sự nhă nhặn, cưng chiều vợ con hết mức (theo kiểu nịnh nghề bà lắm nạc) khiến phe TA ở quê nhà xốn con mắt lắm. Nhưng khốn nỗi TA lại cộc cằn thô lỗ, gia trưởng y như xưa, y như cách đây hàng thế kỷ. Hôm nay nhà có cơm khách, khách hỏi:

-C̣n các cháu đâu, không ra dùng cơm luôn thể?

-Các bác cứ xơi tự nhiên, các cháu đă có rồi.

Các bác đang xơi, các cháu thập tḥ ở cửa, Bố quát:

-Xuống bếp ăn với mẹ!

Đứa con giơ tay lên trời:

-Xin thề là dưới bếp hết cả nước lẫn cái rồi bố ạ!!!

Bên TÂY gặp nhau ôm hôn chùn chụt, bên TA mà làm thế có ngày chả c̣n răng ăn cháo. Hôm anh tôi về, thấy mấy trự Việt Kiều gặp người đi đón ở phi trường, lợi dụng cơ hội ôm hôn tùm lum, ảnh nói có nhiều người làm tṛ khỉ quá.

Rồi sau đó ít hôm ảnh lại nói sao Việt Kiều về cứ phải chứng tỏ ḿnh là Việt Kiều cho oai, lúc nào cũng thấy đeo cái túi mề gà trước bụng, đàn ông lại c̣n mang quần có dây đeo vai cứ như mấy anh bồi nhà hàng. Họ nói chuyện với nhau hay với con cái cứ xổ tiếng Mỹ làm người nhà phải nghệt mặt ra. Mà làm như thế nghĩ cũng chả ích lợi ǵ, chỉ tổ cho nhà hàng chém thẳng tay.

Việt Kiều thường phê b́nh người trong nước đổ đốn, không chịu làm ǵ cả chỉ ăn nhậu. Nói của đáng tội, cái đó cũng có nhưng v́ họ chưa có cơ hội tiếp xúc với những Giám Đốc trẻ không rượu bia thuốc lá; có trách nhiệm, năng lực và ḷng tự trọng; những người thợ quần quật với công việc nặng nề; những nông dân chân lấm tay bùn đă làm nên những thay đổi và ấm no hơn những ngày cũ.

* Việt kiều lớn đă thế c̣n Việt Kiều con, tụi nhỏ về đây gặp khí hậu, thời tiết khác lạ, ăn ngủ trái múi giờ dễ sinh ra dị ứng ốm đau, làm ông bà cha mẹ lo sốt vó.

Thái độ tụi nó cũng kỳ dị lắm, h́nh như nó không thích được nâng niu âu yếm, đụng vào người là nó co rúm lại, mà người ḿnh có thương th́ mới rờ rẫm bóp mông, bóp đít khen nó mập, trắng hồng coi dễ thương hết sức. Ban đầu tôi tưởng tụi nó chê ḿnh ở bẩn, nhưng sau này mới biết là làm vậy không nên, nếu là ở Mỹ có thể bị kết tội child abuse ǵ đó.

Tụi nhỏ nói tiếng Việt không rành, nó ú ớ bảo là đau bụng, đưa thuốc cho uống cả tiếng sau mới nói là nó "wrong", nó bị đau cổ họng cơ. Có nhiều đứa lư sự và phá trời thần, trẻ con VN mà nói tay đôi với người lớn thế th́ có mà nát đít, c̣n trẻ Việt Kiều nó được tự do tranh luận nếu nó nhận thấy người lớn nói sai. Về VN mà nó làm cứ như ở nhà nó, cái máy quay phim, dàn máy hát ở quê nhà quí lắm, dành dụm biết bao lâu mới mua được, nhưng con cháu Việt Kiều về xài rồi nó quăng vất tứ tung, chọc ghẹo nhau chạy tới chạy lui làm đổ dàn am-pli, cả nhà thấy xót quá mà không ai dám nói ǵ!

Nói sang cái ăn mới ngộ, đăi Việt Kiều ở nhà hàng, TA ép TÂY ăn thịt.

TÂY than thở: "Tại sao lại ép chúng tôi những thứ mà hàng ngày phải ăn mấy chục năm nay?" Không lẽ kêu măng luộc, rau đay cua rốc, cà pháo mắm tôm, rau muống xào đập tỏi v v... Những thứ đó quê tôi có đầy ra, bước ra đàng sau vườn loáng một cái có cả rổ, bây giờ thường để cho heo ăn mà thôi, ai nỡ ḷng nào đem ra đăi Việt Kiều.

Việt Kiều con th́ khác hẳn, vào bàn nó ngồi im như tượng, mặt buồn như Đức Mẹ Sầu Bi ngồi dưới chân thánh giá, hỏi ăn ǵ th́ chỉ lắc đầu. Thấy mấy ông kêu đồ nhậu rắn rùa, chim chuột. .. đặc sản, nó chỉ con thạch sùng (thằn lằn) trên tường mà hỏi: "Con đó có ăn không ?"

Người lớn thích ăn tiết canh, mua con heo con vịt về cắt tiết hay thọc huyết, nh́n thấy cảnh đó nó kinh hăi ôm nhau khóc thét lên.

C̣n về thịt cầy, nó dặn là đừng bao giờ đánh lừa nó ăn một miếng, bởi v́ ăn thịt chó, tim sẽ đau đớn như phạm tội vậy.

Về tới SG thả tụi nó vào khu siêu thị th́ như cá gặp nước, tụi nó hoạt bát hẳn lên, nói líu lo v́ trong đó có bán đồ ăn khoái khẩu của nó.

Ở quê tôi c̣n có một thứ mà mỗi nhà có Việt Kiều về thăm th́ phải lo trước, đó là cái bàn cầu ngồi theo lối Mỹ, nhà cầu kiểu cũ trẻ con ngồi không quen cứ ngă bổ chửng ra. Nhớ hồi cách đây hơn 10 năm, cầu cá dồ chưa bị cấm, có ông Việt Kiều đang ngồi th́ bị cầu xập, ông đứng giữa đ́a khóc ầm lên kêu Trời kêu Phật, kêu cả thánh quan thầy.

Một cái đáng sợ nữa cho Việt Kiều là muỗi. Xưa kia muỗi chỉ có mùa, bây giờ nhờ kinh tế thị trường nên có quanh năm, nó lại theo trào lưu khủng bố của thế giới nên không kêu vo ve nữa mà chuyên âm thầm đánh du kích, cắn xong một phát là chỗ đó ngứa không chịu nổi. Đối với người trong nước không hiểu v́ đă chịu muỗi chích hoài nên cơ thể quen nọc ngứa, hay là tại v́ thịt Việt Kiều thơm (tắm bằng xà bông Dove), hay tại muỗi vẫn c̣n thù dai đối với Đế Quốc, mà cho dù là ban ngày sáng sủa đàn muỗi không cắn ai, lại cứ xà quần bên Việt Kiều như đàn trực thăng sắp đổ quân vậy.

Đối với Việt Kiều nhí th́ thật là thê thảm cho dù bôi thuốc chống muỗi rồi đó nhưng dính mũi nào là làm độc mũi đó, có khi mưng mủ sưng to như trái chùm ruột. Tôi có đứa cháu kiên nhẫn ngồi đếm được 108 mụn trên cái chân nhỏ bé!!!

C̣n trục trặc ngôn ngữ Việt giữa người trong và ngoài nước nữa chớ. Có nhiều Việt Kiều nghe không hiểu được những từ ngữ “mới”. Hồi sau 75 tôi có dịp tiếp xúc với cán bộ hay người miền Bắc vô, nghe họ nói tôi buồn cười lắm mà không dám cười, sau đó nhái chơi, rồi dần dần nó ngấm vào giọng nói lúc nào không hay, bây giờ có những chữ mà loay hoay măi không nhớ ra chữ cũ để thay thế.

Thí dụ: Hôm nay tôi tranh thủ thăm anh (cố gắng). TV hôm nay bị sự cố kỹ thuật (trục trặc). Nhưng đến câu “Họ có mặt bằng cho thuê” th́ tôi đành chịu không t́m ra chữ nào để thay.

Có anh về nước cầm máy chụp h́nh hay quay phim th́ thấy cái ǵ hơi lạ là bấm liên hồi, thấy nguời ta nói đi xe khách chất lượng cao “high quality); xe tham quan (tourist); cửa hàng bán ổn áp (survolter) là cười khinh khỉnh, nhưng chúng tôi thấy họ nói pha tiếng Mỹ lại càng kỳ quái hơn: Đem cái xe tới tiệm để estimate, anh thợ sửa xe dốt nát đâu biết tiếng Tây tiếng U ǵ đâu, nghe vậy bèn tháo tung chiếc xe ra; bảo tun-ấp th́ nghe giống như “ốc” nên lấy đồ nghề ra xiết tất cả những con ốc lại. Đàn bà con gái ǵ mà nói giữa chốn đông người “Tôi không có khe” (care); “Vẫn c̣n ở chỗ cũ đấy, chứ tôi đâu có mu (move)”

Cười, bởi v́ khe và mu là những chữ dùng để chỉ cơ quan sinh dục của đàn bà.

Có lần được tháp tùng về thăm quê cũ của mẹ tôi ngoài Bắc, gặp đứa em họ đang phụ trách một đoàn thể trong xứ đạo, nó hỏi xin cái máy kích. Tôi hỏi cần đẩy hay kéo cái ǵ, nó giải thích th́ giời ơi! đó là cái am-pli và cặp loa để phát thanh, ở ngoài Bắc gọi là cái máy kích âm!!!

Bây giờ họ c̣n hay nói tắt. Hỏi gia đ́nh thế nào? Trả lời dạo này gia đ́nh chúng em VẤT lắm (vất vả); Món này ăn ngon CỰC (cực kỳ); Thợ xây quát phu hồ: "Lấy cho tao bao XI (xi măng)!!!

Chữ "bị" ở thế thụ động (passive voice) lại được nói: "Ông ta hơi bị giỏi đấy" ; Món này ăn hơi bị ngon v v... Ban đầu tôi tưởng chỉ là cách dùng chữ cho khôi hài, không ngờ có những nhà văn lớn dùng trong văn chương nghiêm túc nữa đấy. Thật quái đản!!!

Hôm xem lậu cuốn băng Thuư Nga, thấy ông Nguyễn Ngọc Ngạn nói xỏ người ở nước ngoài hay nói chữ là, thay v́ nói "Rất đẹp" th́ lại nói "Rất là đẹp". Tôi th́ tiếng Anh dốt nát, đành dịch ra là "Very is beautiful"!

Ngày xưa c̣n đi học mà làm luận văn xài chữ: th́, là, mà, bị v v... lung tung như kiểu này chắc thầy vă cho rách mép.

Ở VN bây giờ từ quan cho tới anh cùng đinh khố rách đều nghiện chữ "Nói chung" cũng như mấy anh Việt Kiều hay dùng chữ "You know" vậy.

Hỏi thăm gia đ́nh khoẻ không th́ được trả lời: "Nói chung cũng tốt. Mẹ tôi c̣n đang nằm bệnh viện c̣n vợ tôi th́ mới chết tuần rồi".

Hăy nghe đài BBC phỏng vấn mấy quan chức, hay đọc trong bản báo cáo của mỗi cơ quan, đoàn thể, mỗi ngành không bao giờ thiếu chữ "Nói chung":

-T́nh h́nh chỗ nào cũng vậy, nói chung là tốt, nhưng trong đó c̣n có một vài bộ phận yếu kém tồn tại. ...

Tôi tới thăm gia đ́nh người bạn mới từ nước ngoài về, bố bảo con gọi mẹ ra đây. Thằng con chạy vào trong hét toáng lên: "Momy, dady muốn momy bây giờ". Hồi lâu sau nó lại chạy ra bảo:

- "Momy đang rửa he".

Tôi ngạc nhiên ngẫm nghĩ măi mới hiểu là má nó đang gội đầu (hair).

Tháng rồi có mấy đứa cháu từ Úc về chơi, tôi dẫn đi ăn nghêu ở Ngă Sáu, trong dĩa nghêu luộc chín há vỏ ra, có con thịt rớt ra ngoài chỉ c̣n cái vỏ không, đứa bé cầm cái vỏ ngắm nghía một hồi rồi tặc lưỡi: "Không có ai".

Ôi ngôn ngữ Việt của Việt Ta và Việt Tây sao mà rắc rối, biến hoá làm vậy!

Ngày vui qua mau rồi cũng đến ngày tiễn đưa người nhà ra phi trường. Người c̣n ở VN khoái tiễn đưa lắm, lư do là lúc đó người đi rất ngậm ngùi, c̣n bao nhiêu tiền trong túi cũng móc ra cho hết, thương lắm cơ.

Việt Kiều con ra tới phi trường th́ mừng lắm, chúng nhảy cỡn lên múa máy tay chân rồi la to:

-Thoát khỏi Việt Nam rồi! Thoát Việt Nam rồi!

Vậy th́ tôi c̣n mong ǵ khi chúng lớn lên, học hành thành tài rồi về giúp đỡ quê hương?

CHUNG MỐC

(11.7.04)

-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), July 14, 2004

Answers

THANG VIET KIEU NAY CHAC LA THANG VIET BAI NAY QUA. CHAC THANG NAY THANH "CU CHUOI ROI". NOI RA MA KHONG BIET XAU HO.ĐỒ NGU.

-- (hatevietgan@XVNCH.com), July 14, 2004.

Bai nay dien ta trung thuc, tai sao lai sua bay nhu vay ?

-- Nhan Dan Tu Ve VNCH. (nhandantuve@VNCH.com), July 14, 2004.

hatevietgan@XVNCH.com thoi rang hoc hanh, de giup do Viet Nam lat do cong san cho dan toc Viet Nam duoc nho. Hay mo mat ra, ngu dai qua chi lam hai xa hoi Viet Nam

-- trbapi (trbapi@yahoo.de), July 14, 2004.

Ha Ha ha

dù muốn dù không ? cũng phải chấp nhận một điều sống đâu quen đó ,v́ nhập gia phải theo tục lệ ở đó

rồi nơi nào ḿnh cảm thấy thoải mái th́ nơi đó chính là quê hương , chứ không phải lải nhăi như Tố hữu là quê hương mổi người chỉ một đâu

Tôi c̣n nhớ Tôi đă bị một Anh bạn chỉnh cho , khi Tôi nói : đây không phải là xứ của ḿnh

anh ta cười khẩy và nói : nhưng nó sẽ là xứ của thế hệ đi sau anh

-- cayhuong (cayhuong@vietcong.ngu), July 14, 2004.

Caí thằng (hatevietgan@XVNCH.com), nói ngu như chó. Sự thực nó đúng như thế th́ nói như thế, có ǵ mà phải sủa ăng ẳng lên rằng không phải em, không phải em. VK mà về phố th́ không có cái cảnh như đă miêu tả trong bài viết, nhưng nếu về quê th́ sự thực là như vậy. Cho nên bài viết này nó bổ ích cho các anh VK nghèo về thăm quê phải chuẩn bị tinh thần và vật chất sao cho xêng xang một chút cho bơ mang danh VK :-), hơn nũa dạy con cái nói tiếng Việt cho nó đỡ mang tiếng là mất gốc. Bọn trẻ nói cái tiếng Việt giả cầy là do bố mẹ không quan tâm giáo dục chúng nó. Noi gương người Tàu về cái khoản này. Singapore Government bắt bọn trẻ con gốc Hoa phải học Chinese và là môn thi bắt buộc để tốt nghiệp nên không bao giờ bị mất gốc Tàu. Cộng đồng VK sẽ bị ḥa tan với nền giáo dục bản địa nơi họ sống nếu không tổ chức được mô h́nh trường học trong đó tiếng Việt là bắt buộc. Do vậy các anh ở trên forum này có khối việc phải làm với con em ḿnh đấy ạ! Các anh mà tạch th́ c̣n ai đấu tranh nữa nếu con cái các anh và các thế hệ sau không nói được tiếng Việt :-) hehehe

-- Việt Cường (wilson_beng@yahoo.com), July 14, 2004.

Càng ngày tôi càng cảm thấy nể phục anh Việt Cường Wilson Beng. Kỳ rồi về VN tôi gặp anh qủa thật không uổng phí kiếp làm người.

Có những cuộc gặp gở thoáng qua rồi chợt quên để rồi chợt nhớ. Nhưng có những cuộc gặp gở không thể nào quên...

-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), July 14, 2004.

Ben Hoa Ky nay co rat nhieu truong Viet Ngu nhu Van lang; Hung Vuong Au Co; Hoa Lu.

Con toi o nha noi tieng Viet ;va duoc di hoc o truong Viet ngu do cac tinh nguyen vien nguoi Viet day.

-- Nhan Dan Tu Ve VNCH. (nhandantuve@VNCH.com), July 15, 2004.

Xin được chia vui với anh NDTV. All the best to you & your family. Keep it up.

-- Viet Cuong (wilson_beng@yahoo.com), July 15, 2004.