Một Kỷ Niệm Buồn

Tưởng Năng Tiến

Biết nhục không phải là điều đáng sợ,

trái lại, khi nói về dân tộc ḿnh,

không hiểu sao tôi cứ rùng ḿnh ghê sợ

trước một thái độ hơn hớn tự đắc.

Hà Sĩ Phu

Ngày 23 tháng 7 năm 1980, ông Phạm Tuân đă thực hiện một chuyến bay lịch sử. Ông đi "quá giang" vào… vũ trụ. Hai mươi năm sau, Phạm Tuân vẫn c̣n nhớ lại từng chi tiết nhỏ của chuyến du hành này:’’ Trong lúc mọi người nh́n chúng tôi bước vào phi thuyền ở giàn phóng Baikonur , tôi cảm thấy thời gian như ngừng lại…Tôi mang theo quốc kỳ, quốc huy, chân dung của bác Hồ, bản tuyên ngôn độc lập do bác viết, di chúc bác để lại, cùng với một túi đất của quảng truờng Ba Đ́nh (nơi xây lăng của Hồ Chí Minh) và nhiều phù hiệu nữa." Ông Phạm Tuân coi đó như là "ngày vĩ đại nhất của đời ḿnh"(the greatest day in my life), theo như tường thuật của BBC News, vào ngày 24 tháng 7 năm 2000 (Vietnam Marks Anniversary Of Giant Leap) http://news.bbc.co.uk/hi/english/world/asia-pacific/newsid_849000/849003.stm.

Hành trang của Phạm Tuân, tất nhiên, không do chính ông ta hay vợ hoặc mẹ hiền lựa chọn. Nó được sắp xếp bởi bàn tay của đảng cộng sản Việt Nam -đảng của những nguời, nếu nói theo kiểu Hà Sĩ Phu, luôn có "thái độ hơn hớn tự đắc" - nên không có ǵ ngạc nhiên khi Phạm Tuân vác theo một mớ những đồ vật vừa lẩm cẩm vừa rất nặng phần tŕnh diễn như cờ quạt, đất cát, h́nh ảnh, huy hiệu, huy chương, di chúc , tuyên ngôn độc lập…

Sự hợm hĩnh và lố bịch của Phạm Tuân và của cả đảng CSVN, dù măi đến hai mươi năm sau (dưôøng như) vẫn chưa được BBC nh́n ra, nhưng đă bị "chọc quê" ngay từ đầu bởi dân tộc Việt. Câu chuyện ngắn ngủi sau đây sẽ minh chúng điều đó.

"Sau chuyến bay, Phạm Tuân được nghỉ phép. Về đến Hà Nôäi nhà nước cấp cho ông ta một cái ô tô con đi thăm quê. Giữa đuờng, chả may xe bị hỏng nên ông vẫy một anh nông dân đang đi xe đạp để xin đi quá giang:

- Này đằng ấy cho ḿnh đi nhờ một quăng được không ?

- Không, đèo thêm nguời hại ruột và lốp xe lắm.

- Tớ là Phạm Tuân, nguời vừa từ không gian về đây mà.

- Phạm Tuân cũng mặc. Vỏ và lốp xe nhà nước cung cấp theo tiêu chuẩn, làm ǵ có tiêu chuẩn đi nhờ.

- Hứ, phi thuyền Liên Xô tao c̣n đi nhờ được, qúi báu ǵ cái xe đạp quốc doanh cà khổ của mày mà cũng làm tàng."

Cùng ngày, ngày 24 tháng 7 năm 2000, báo Nhân Dân phát hành tại Việt Nam, cũng có bài "Kỷ Niệm 20 Năm Chuyến Bay Vũ Trụ Việt Nam – Liên Xô" tường thuật buổi "lễ mít tinh trọng thể kỷ niệm hai muơi năm chuyến bay vũ trụ …tại Cung văn hoá Lao động Hữu nghị, Hà Nội. Trong dịp này, giáo sư viện sĩ Đặng Hữu, Trưởng Ban Khoa Giáo Trung Ương, khẳng định rằng:" chuyến bay vũ trụ Việt –Xô đă trở thành một sự kiện lịch sử mang nhiều ư nghĩa khoa học, kinh tế và chính trị quan trọng."

Dân Việt Nam, duờng như, không mấy ai chia sẻ với ông viện sĩ Đặng Hữu (nào đó) về "sự kiện lịch sử mang nhiều ư nghĩa khoa học, kinh tế và chính trị quan trọng" qua chuyến đi của Phạm Tuân. Xin chứng minh từng điểm một, qua văn học truyền khẩu Việt Nam. Truớc hết là lănh vực khoa học.

"Từ phi thuyền buớc ra, với hai mu bàn tay sưng vù, Phạm Tuân vội vàng xin đi khám bệnh. Bác sĩ hỏi: - Sao tay đồng chí có nhiều vết đỏ và vết bầm như vậy ? - Em bị mấy thằng phi hành đoàøn liên Xô chúng đánh vào tay liên tục… - Sao lại thế ? - Một phần cũng lỗi tại em. Tại em thấy cái ǵ cũng lạ, cũng muốn rờ thử cho biết nên chúng bực ḿnh."

Trong lănh vực kinh tế, chuyến đi của Phạm Tuân cũng để lại nhiều giai thoại thú vị. Xin thử nghe chơi một chuyện: "Chuyến bay vào không gian lần thứ hai của Phạm Tuân được tổ chức không kém phần đ́nh đám. Đại diện tất cả các nuớc xă hội chủ nghĩa anh em đều đuợc mời đến chứng kiến. Chả may, có "sự cố" kỹ thuật nên nên đă quá muời phút theo thời biểu mà phi thuyền vẫn cứ nằm im trên giàn phóng. Hốt hoảng, tất cả chuyên viên kỹ thuật cừ khôi nhất của khối cộng liền đuợc điều đến xem xét, t́m cách sửa chữa nhưng vô hiệu. Ngồi trên khán đài Lê Duẩn sốt ruột vẫy tay gọi Phạm Tuân lại gần, ghé tai nói nhỏ vài câu. Phạm Tuân chui trở vào vào phi thuyền. Không bao lâu, ông ta trở ra và buồn bă tuyên bố:

- Xong rồi!

Quả nhiên là xong thật. Phi thuyền bỗng phun khói lửa tùm lum rồi vọt lên không trung trong nháy mắt, trước sự ngạc nhiên và thán phục của đám đông. Với rất nhiều nghi ngại, Gorbachev quay sang Lê Duẩn:

- Tụi bay hay quá há ?

- Dạ, có hay ho mẹ ǵ đâu anh. Chả qua v́ chúng em đói quá, thế thôi.

- Mày nói sao chớ ? Rơ ràng là mày "bỏ nhỏ" có vài câu là thằng Phạm Tuân nó sửa được cái phi thuyền, vụ này th́ có mắc mớ ǵ đến chuyện đói với no ?

- Chật…th́ em chỉ nói với nó là cái cục "chip" hay cục sắt ǵ đó mà nó gỡ ở đầu máy phi thuyền trong chuyến bay lần rồi tụi em đă mang đi dọ giá ở chợ trời Sài G̣n rồi. Không có ma nào nó thèm mua hết trơn á, nên thôi mang ráp lại trả cho nguời ta đi!"

Cuối cùng, về phương diện chính trị, uy tín của đảng Cộng Sản Việt Nam rơ ràng là hơi xuống sau chuyến bay lịch sử của Phạm Tuân. Xin cứ nhẩn nha, thưởng thức câu chuyện kế tiếp: "Lần thứ ba, Phạm Tuân bay chung với một con khỉ. Chuyến bay đuợc trực tiếp truyền thanh và truyền h́nh cho mọi nguời xem về những hoạt động của phi hành đoàn. Khán thính giả được cho biết rằng khi nào cái nút đỏ nhấp nháy và những tín hiệu hoặc âm thanh từ cái máy đỏ phát ra là lúc con khỉ đang làm việc. C̣n cái nút xanh và máy màu xanh thuộc về Phạm Tuân.

Từ sáng đến trưa nút đỏ nhấp nháy lia lịa, con khỉ làm việc túi bụi. Quá trưa, nút xanh mới bắt đầu chớp chớp nhẹ nhàng mấy cái. Có nguời chờ măi nên sốt ruột lên tiếng:

- Bây giờ mới đến lượt đồng chí ấy đấy. Ngay sau đó, có tiếng Phạm Tuân rè rè trên máy:

- Đă đến giờ ăn trưa của khỉ. Chúng tôi xin tạm ngưng hoạt động trong giây lát.

Rồi đèn đỏ lại tiếp tục chớp nháy không ngừng. Măi đến chiều, đèn xanh mới bật lên. Khán thính giả lại ngong ngóng chờ xem. Đèn xanh chớp đúng ba cái th́ có tiếng của Phạm Tuân:

- Đă đến giờ ăn tối của khỉ. Xin cho thêm một ly nước và hai quả chuối nữa. Chúng tôi lại xin tạm ngưng hoạt động trong mười lăm phút.

Quá thất vọng, có nguời đă thốt lên:

- Th́ ra nó đi làm bồi cho khỉ. Bố khỉ!"

Những mẩu chuyện (thuộc nền văn học chui) vừa được ghi lại không phải để cươi chơi, cũng không phải để chọc ghẹo ai mà chỉ để minh chứng đôi điều nho nhỏ như sau:

- Thứ nhất, dân trí Việt Nam không thấp như nhiều bậc thức giả thường nghĩ. Bộ máy thông tin tuyên truyền của đảng Cộng Sản Việt Nam chỉ loè được một số những hăng truyền thông phương Tây, chứ không bịp được bất cứ nguời dân Việt nào.

- Thứ hai, "thái độ hơn hớn tự đắc" chỉ có nơi một số những đảng viên cộng sản Việt Nam chứ không phải là thuộc tính của "dân tộc ḿnh" – như Hà Si Phu đă từng lo sợ.

-- vẹm " nỗ " (MoiRoCSBipBomHoChiMinh@damtac.net), November 16, 2003